Aşırı aktif mesane (AAM) Nedir?
Aşırı aktif mesane (AAM), mesanenin normalden daha sık ve ani şekilde idrara çıkma ihtiyacı hissetmesine neden olan bir durumdur. Bu, aniden gelen güçlü bir idrar yapma isteği (idrar aciliyeti) ile kendini gösterebilir ve bazen istemsiz idrar kaçırmaya yol açabilir. Aşırı aktif mesane, günlük hayatı etkileyen yaygın bir sağlık sorunudur, ancak tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleriyle kontrol altına alınabilir.
Felçli veya yatağa bağımlı hastalarda idrar kaçırma nasıl tedavi edilir?
Felçli hastalarda idrar kaçırma çok iyi değerlendirilmesi gereken karmaşık ve değişken bir durumdur. Geçirilen felç sonucunda beynin idrar yolları üzerindeki kontrol ve etkisindeki değişiklikler hastada idrar kaçırmaya neden olabilir.
Üroloji Kliniklerinde bu hasta grubunda yapılacak ürodinamik incelemeler idrar kaçırmanın altında yatan nörolojik bozukluğu ve doğru tedavi tedavi yaklaşımını saptamada çok önemlidir.
İdrar torbasında sıkışma hissini kaybeden ve idrar torbasının tamamen dolup boşaltılamaması sonucunda görülen taşma şeklindeki idrar kaçırma hastanın böbrek fonksiyonlarını etkileyerek hastada böbrek yetmezliğine yol açabilir. Bu hasta grubunda böbrek sağlığının korunması ve mesanenin boşalmasının sağlanması son derece önemlidir. Bu amaçla daimi veya aralıklı kullanılacak sondalar ile hastanın sağlığı ve böbrek fonksiyonları korunabilmektedir.
Felç geçiren birçok hastada ani sıkışma ve tuvalete yetişemeden idrar kaçırma şeklinde şikayetler olabilmektedir. Bu hasta grubunda değerlendirme sonrası ağızdan alınan ilaçlar veya mesane içine uygulanabilen tedaviler sonucunda idrar kaçırma önlenebilmekte veya azaltılabilmektedir.
Farklı bir idrar kaçırma ise hastaların öksürme, hapşırma veya yük kaldırma efor ile idrar kaçırmasıdır. Bu hasta grubunda yapılacak ürodinami testleri sonucunda ilaç tedavisi ve bazen de üroloji uzmanlarınca uygulanacak cerrahi tedavi ile idrar kaçırmaları düzeltilebilmektedir.
Felç geçirmiş hastalarda vücudun etkilenen diğer bölgeleri gibi idrar yollarının da fizik tedavi yöntemleri ile rehabilitasyonu hastanın hem yaşam kalitesi hem de tedaviden fayda görebilmesi açısından oldukça faydalıdır. Sıklıkla bu hasta grubunda fizik tedavi ve rehabilitasyon yöntemleri kullanılmaktadır.
Bu hasta grubunda önemli bir nokta hastanın kuru kalmasını sağlamak ve yaşam kalitesini arttırıcı uygulamaları kullanmaktır. Bu anlamda hastanın kıyafet ve yatağının kuru kalmasını sağlamak ve özellikle cilt bölgesinde tahrişin oluşmasını önlemek için emici bezlerin kullanımı oldukça faydalı olabilmektedir. Buna rağmen cilt bölgesinde tahriş veya yara saptanması halinde dermatoloji uzmanlarından destek ve görüş alınması yerinde olacaktır.
Yaşlı hastalarda idrar kaçırma neden olur?
Yaşlanma ile beraber idrar kaçırma oranlarında belirgin bir artış olmaktadır. Bunun çok farklı nedenleri olabilir. Sıklıkla;
– İdrar tutmayı sağlayan kaslarda yaşlanma ile ortaya çıkan güçsüzlük
– Yaşlılarda gece üretilen idrar miktarındaki artış
– Demans (bunama), Alzheimer Hastalığı ve Parkinson Hastalığı gibi nörolojik hastalıkların bir sonucu olarak algılama, hareket yeteneğindeki azalma idrar tutabilme ve idrar yapma yeteneği üzerine yarattığı olumsuz etkiler
– Sinir sisteminde yaşlanma ile oluşan olumsuz etkilenme idrar hissinin algılanmasını olumsuz yönde etkileyebilir, Diabetes Mellitus (Şeker Hastalığı) gibi dahili hastalıkların varlığı bunu kolaylaştırabilir veya şiddetlendirebilir.
Yaşlanma ile nedeni her zaman bilinmeyen bir şekilde idrar kesesinde istenmeyen kasılmalar ortaya çıkabilir, bu durum ani sıkışma hissi ile beraber acil işeme ihtiyacı ve idrar kaçırmaya neden olabilir.
Erkek hastalarda idrar yolunda tıkanıklığa yol açan prostat bezindeki büyüme idrar torbasının boşalmasını ve sağlıklı çalışmasını engelleyerek zamanla idrar kaçırmaya neden olabilir.
– İdrar yolu enfeksiyonları
– İdrar söktürücüler gibi bazı ilaçların kullanımı
– Kronik kabızlık
– Geçirilen bazı ameliyatlar
– Obezite ve hareketsizlik veya hareket yeteneğinde kısıtlayıcı nedenler
Görüldüğü üzere yaşlanma ile beraber idrar kaçırma için çok fazla neden ve risk faktörü bulunmaktadır. Buna rağmen yaşlı hastalar için idrar kaçırma yaşlanmanın doğal bir sonucu olarak algılanmamalıdır. İdrar kaçırmanın hangi tipte olduğunun saptanarak hastanın iyi bir değerlendirmesinin yapılması tedavi öncesi başarıda anahtar rol oynamaktadır. Uzmanının yapacağı doğru ve yerinde bir değerlendirme ile hastanın başka nedenlerle kullandığı bir ilacı değiştirmek, beslenme alışkanlığında değişikliğe gitmek veya bazen ilaç tedavisi ile idrar kaçırma tedavi edilebilmekte veya azaltılabilmektedir. Doğru değerlendirme ve tedavi için Üroloji uzmanlarına başvurulması gerekmektedir. İleri yaşta olan hastalarda idrar kaçırma nedeniyle verilecek ilaçların olası yan etkileri açısında konunun uzmanı Üroloji uzmanının bu değerlendirmeyi yapması çok önemlidir.
Kadınlarda İdrar Kaçırma Tedavileri Nelerdir?
Kadınlarda idrar kaçırma erkeklerden daha fazla görülmektedir. Kadınlarda idrar kaçırma bazen basit bir enfeksiyon tedavisi ile çözülebilirken bazen de oldukça kompleks medikal ve cerrahi tedavileri gerektirmektedir. Bunun için idrar kaçırma şikayeti olan kadın hastaların öncelikle bir Üroloji uzmanına başvurmaları gerekmektedir. Üroloji uzmanları tarafından yapılacak detaylı değerlendirme sonucunda ne tür bir idrar kaçırma olduğunun doğru bir şekilde saptanması tedavi başarısında son derece önemlidir. İdrar kaçırmanın farklı tiplerinde farklı tedavi yaklaşımları uygulanmaktadır. İdrar kaçırma tipleri;
Stres tipi idrar kaçırma: Karın içi basıncı artıran öksürme, yük kaldırma, egzersiz, hapşırma gibi hareketler esnasında istemsiz idrar kaçırmadır.
Sıkışma tipi idrar kaçırma: Bu tip idrar kaçırmada herhangi bir karın içi basıncı arttıran faktör yok iken aniden gelen acil ve şiddetli tuvalete gitme hissi ile idrar kaçırma olur. Hastalar genellikle tuvalete yetişemediklerini ve tuvalete yetişmeye çalışırken idrar kaçırdıklarını ifade ederler.
Karışık tip idrar kaçırma: Stres ve sıkışma tiplerinin aynı anda görülmesidir.
Taşma tipi idrar kaçırma: Prostat büyümesine bağlı tedavi edilmemiş idrar tıkanıklığı hastalarında geç dönemlerde ya da mesanenin nörolojik fonksiyonlarında olan bozulma sonucunda idrara sıkışıklık hissinin kaybedilmesi ve mesanenin kapasitesinin dolmasına ile mesaneye fazla gelen idrarın sızıntı şeklinde istemsiz olarak kaçırılmasıdır.
İdrar kaçırma tedavisinde çeşitli egzersizler, ilaç tedavileri ve cerrahi tedaviler uygulanabilmektedir. Başarılı bir tedavi için her şeyden önce hangi tip idrar kaçırma olduğunun ve altta yatan olası nedeninin ortaya konması son derece önemlidir. Bazen ağızdan alınan tek bir ilaç tedavisi hastanın şikayetlerinin tamamının düzelmesini sağlayabilirken bazen de yapılacak kısa ve basit bir operasyon ile idrar kaçırma tamamen düzelebilmektedir. İyi bir değerlendirme, doğru teşhis ve sonucunda başarılı tedavi için Üroloji uzmanlarına başvurarak şikayetin dile getirilmesi son derece önemlidir.
Kadınlarda İdrar Kaçırma Şikayeti İçin Hangi Doktora Gidilmelidir?
İdrar yollarının her türlü hastalığında olduğu gibi idrar kaçırmada da çocuk, yaşlı, kadın ya da erkek demeden ilk başvurulması gereken hekim grubu Üroloji uzmanlarıdır. Nedeni ne olursa olsun genç, yaşlı, kadın veya erkek idrar kaçırma şikayeti olan hastaların bulundukları bölgede bir Üroloji uzmanından randevu alarak şikayetleri ile ilgili yardım istemeleri doğru olan yaklaşımdır.
Kadınlarda İdrara Kaçırma Neden Olur?
Kadınlarda idrar kaçırma kesinlikle yaşlanmanın doğal bir süreci değildir. Yaşlanma ile beraber kas ve dokularda zayıflama, geçirilen cerrahi işlemler, ek hastalıklar, kullanılan ilaçlar gibi çeşitli faktörler nedeni ile idrar kaçırma daha sık görülmektedir. Ancak bu durumda en sık yapılan hata hastaların bunu ilerleyen yaşın doğal bir sonucu olarak görüp tedavi talebinde bulunmamalarıdır. Kadınlarda idrar kaçırmanın birçok farklı nedeni olabilir. Sıklıkla;
– Zor doğum geçirmiş olmak
– Obezite
– Sigara ve alkol tüketimi
– Şeker hastalığı gibi dahili hastalıklar
– Kronik öksürük
– Kabızlık
– MS, Parkinson Hastalığı, inme gibi nörolojik hastalıklar
– İdrar yollarının taş hastalıkları
– Geçirilmiş Kadın Hastalıkları veya Ürolojik Ameliyatlar
– İdrar yolu enfeksiyonları
– Sakinleştiriciler, idrar söktürücüler gibi bazı ilaçlar idrar kaçırmaya yol açabilir.
Erkek Hastalarda İdrar Kaçırma Neden Olur?
İlerleyen yaş ile beraber erkek hastalarda idrar kaçırma şikayetinin sıklığı artsa da erkek bireylerde her yaşta idrar kaçırma görülebilmektedir. İdrar kaçırmanın ileri yaşlarda daha sık görülmesi sıklıkla prostat bezi hastalıkları ile ilişkilendirilmesine yol açmaktadır, oysaki altta yatan birçok farklı nedeni olabilir. Sıklıkla görülebilen bazı nedenler;
– Prostat bezi hastalıkları
– İdrar torbasının fonksiyon bozuklukları
– İdrar yolları enfeksiyonu
– İdrar yolu taşları
– Şeker hastalığı gibi bazı dahili hastalıklar
– Parkinson hastalığı, MS, inme, gibi bazı nörolojik hastalıklar
– Geçirilmiş bazı ameliyatlar
– Bazı ilaçlar
Erkek Hastalarda İdrar Kaçırma Olabilir Mi?
Erkek hastalarda idrar kaçırma ilerleyen yaş ile beraber daha sık görülebilen rahatsız edici bir durumdur. Farklı hastalıkların ilk hatta bazen tek habercisidir. Genellikle ilerleyen yaşlarda prostat bezi ile ilgili hastalıkların bir sonucu gibi düşünülse de şeker hastalığı gibi dahili hastalıkların veya Parkinson Hastalığı gibi nörolojik hastalıkların sonucunda da gelişebilmektedir. Erken tanı ve erken tedavi büyük bir öneme sahiptir.
Bundan dolayı kadın, erkek, genç veya yaşlı idrar kaçırma şikayeti olan hastaların öncelikle Üroloji uzmanına başvurmaları gerekmektedir
Prostatit Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?
Prostat bezinin iltihabıdır. Bazen nedeni bakteriler olabilir, bu durumda hastada yüksek ateş, idrar yapamamak veya ağrılı idrar yapma, kasık ve makat bölgesinde ağrı yapabilir. Daha sık olarak mikrobik nedenlerle olmayabilir veya mikrobik bir etken saptanmayabilir. Bu durumda şikayetler daha hafif ancak uzun süreli olabilir. Çoğu zaman bu şikayetler iyi huylu prostat büyümesinin bir sonucu olarak görülerek hekime başvurulmamaktadır.
Tedavisinde antibiyotikler, ağrı kesiciler, iyi huylu prostat büyümesinde kullanılan bazı ilaçlar kullanılmaktadır. Ancak her şeyden önce üroloji uzmanına başvurularak doğru değerlendirme yapılması gerekmektedir.
İyi Huylu Prostat Büyümesi Nedir?
Her erkek bireyde doğal olarak bulunan prostat bezinin 40-50’li yaşlardan sonra kanser dokusu bulunmadan gösterdiği büyümesine iyi huylu prostat büyümesi(BPH) denir. İdrar torbasının çıkışında yerleşmiş olan ve idrar kanalını saran prostat bezindeki büyüme, bu bölgede daralma ve tıkanıklığa yol açarak, idrar yapmada zorluk, idrar torbasını tam boşaltamama, ani sıkışma ve tuvalete zor yetişme hatta idrar kaçırma gibi şikayetlere yol açabilmektedir. Gece uykunun bölünerek tuvalete gidilmesi gece uyku kalitesini, gündüz ise yaşam kalitesini ve kişinin performansını olumsuz etkilemektedir. Bu ve buna benzer şikayetlerin yaşlanmanın bir sonucu gibi görülmesi hastaların geç başvurmasına yol açabilmektedir. Geç başvurular tedaviden daha az fayda görmeye neden olabilir. Ayrıca böbrek yetmezliği gibi hayati ve geri dönüşü zor istenmeyen durumlara yol açabilmektedir.
İyi huylu prostat büyümesinin ürolojik olarak yapılacak tam ve detaylı değerlendirme sonrası hastanı durumu ve şikayetlerinin ağırlığına göre ilaç tedavisi veya cerrahi tedavi ile tedavi edilebilmektedir.
Prostat Kanseri Nedir?
Batılı ülkelerde erkeklerde en sık görülen kanser türü olan prostat kanseri ülkemizde akciğer kanserinden sonra en sık görülen ikinci kanser türüdür. Elli yaşından sonra artan yaş ile beraber erkeklerde sıklıkla görülebilmektedir. Ailesinde prostat kanseri geçmişi olan erkeklerde bu risk daha yüksek olup 45 yaş sonrası düzenli kontrolleri önerilir.
Prostat kanseri, erken tanısı ve doğru tedavisi ile tamamen tedavi şansı yüksek olan kanser türlerindendir. Hastalığın evresi, hastanın genel durumu, hekimin ve hastanın ortak kararı ile cerrahi tedavi, ışın tedavisi, ilaç tedavisi (kemoterapi, hormon tedavisi) veya bu tedavilerin bir arada kullanılması ile kalıcı tedavi sağlamak mümkündür.
Tanı sonrası doğru tedavi için üroloji uzmanından görüş alınmalıdır.
Prostat Nedir?
Prostat bir salgı bezidir. İdrar torbasının hemen altında yer alan, içinden idrar kanalının
geçtiği ve ayrıca spermleri testislerden getiren tüplerin açıldığı bir organdır. Her sağlıklı erkek
bireyde prostat bezi bir organ olarak bulunur. Prostat bezinin meniyi oluşturan sıvının bir
bölümünü salgılamak gibi çok önemli bir görevi vardır. Bundan dolayı prostat bezinin varlığı
bir hastalık değildir. Ancak yıllar içinde prostat bezinde oluşan iyi veya kötü huylu
büyümenin ve geçirilen enfeksiyonların bir sonucu olarak erkek bireylerde idrar yapma ile
ilişkili şikayetler ortaya çıkabilmektedir.
Prostat hastalıkları nelerdir?
Temelde prostatın üç önemli hastalığı bulunmaktadır. Bunlar;
-Prostatın iyi huylu büyümesi ve bunun yol açtığı şikayetler
-Prostatın kötü huylu büyümesi ve bunun yol açtığı şikayetler
-Prostat enfeksiyonları veya iltihabı
Her üç durumda da hastalar hafif veya çok ağır şikayetlerle doktora başvurmak zorunda
kalabilmektedir. En sık görülen şikayetler;
– İdrar yapmakta zorlanma ve kesintili işeme
– İdrara başlayamama ve ıkınarak idrar yapma
– Bittikten sonra hala idrar varmış gibi hissetme
– İdrar yaparken yanma hissi
– Gündüz veya gece sık işeme ihtiyacı
– İdrarı hiç yapamamak
– Aniden sıkışma ve idrar yapmak için tuvalete zor yetişme veya idrar kaçırma
– İdrar yapmayı sonlandıramama ve damlamanın devam etmesi
– Bel kalça bacak bölgelerinde ağrı
Prostat ile ilgili hastalığı olanlar kime başvurmalı?
Prostat bezi kaynaklı her türlü şikayet durumunda veya kontrol amaçlı başvurular Üroloji
uzmanlarına yapılmalıdır.
Şikayet olmasa bile prostat ile ilgili hastalık olabilir mi? Doktora ne zaman başvurmalıyım?
Özellikle erken dönemde hiçbir şikayete yol açmadan prostatın kötü huylu hastalıkları (prostat
kanseri) gelişebilir. Bundan dolayı elli yaşını aşmış her erkek şikayeti olmasa dahi senede bir
defa üroloji uzmanına kontrol amaçlı başvurmalıdır. Ailesinde (baba, amca, erkek kardeş,
dayı) prostat kanseri geçmişi bulunan erkek bireyler ise elli yaşını beklemeden kırk beş
yaşından sonra düzenli olarak üroloji uzmanlarına kontrollerini yaptırmalıdır.